W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat edukacja w Polsce uległa wielu zmianom.Aktualnie uczniowie sześć lat uczęszczają do szkoły podstawowej, następnietrzy lata do szkoły gimnazjalnej i wtedy dokonują wyboru: albo trzyletnieliceum ogólnokształcące, albo czteroletnie technikum, albo dwuletnia szkołazawodowa. Technikum lub szkoła licealna kończą się egzaminem maturalnym,który jest także egzaminem kwalifikującym na studia. Jednak jeszcze kilkanaścielat temu (przed 1999 rokiem) szkoła gimnazjalna nie istniała, natomiastszkoła podstawowa trwała osiem lat, a szkoły ponadpodstawowe były dłuższeo rok. Polski system edukacji jest efektem reform, których wiele proponowanoi częściowo wdrażano już w latach 80-tych XX wieku.Podczas wprowadzania reform zmieniających system edukacji w Polsce,uległa modyfikacji nauka matematyki w szkole i jej treści programowe. W„Raporcieo edukacji matematycznej w Polsce” z 1 VI 1988 roku, z jednej strony alarmowano, że uczniowie nie rozumieją treści nauczania. Dodatkowo zauważano,że podręczniki niejednokrotnie są pisane trudnym językiem, co nie pomagauczniom w przyswojeniu matematyki, a szczególnie jej sformalizowanych narzędzi(takich jak granice, pochodne, całki). W raporcie zawarto stwierdzenie,że autorom podręczników szkolnych przyświeca myśl, by matematykę szkolnąprzybliżyć do matematyki uprawianej przez matematyków. Ponadto eksperciwskazywali na problem niedostosowania treści i formy nauczania do wiekuuczniów. Informowali także o potrzebie przebudowy systemu edukacji matematycznej.Z drugiej strony sugerowano, by w przyszłości nie dokonywać jedyniezmian programu nauczania poprzez skreślanie, dopisywanie lub przesuwanieposzczególnych haseł. Autorzy pisali natomiast o konieczności utworzenia nowychmetod pracy z uczniami i form nauczania. Eksperci wyrażali wątpliwośćo to, czy nauczanie w polskich szkołach przygotowuje do zrozumienia nauki,techniki, itd. Byli natomiast zdania, że w Polsce nauczanie na szczeblu niższymma za zadanie przygotować do nauki na szczeblu wyższym; wszystkozaś przygotowuje, co najwyżej, do studiowania matematyki na uniwersytecie.Niestety kolejne reformy edukacyjne w Polsce (w szczególności wprowadzeniegimnazjum w 1999 roku i trzyletniego liceum w 2002 roku) oraz zmiany programównauczania istotnie obniżyły wymagania matematyczne stawiane przeduczniami i treści przekazywane na zajęciach.Wciągu kilkudziesięciu lat (a szczególnie po reformie wprowadzającej szkołygimnazjalne) znacznie ograniczono wprowadzanie elementów analizy matematycznejw szkołach średnich. W latach 80-tych XX wieku uczeń szkołyponadpodstawowej liczył granice, pochodne, całki, sprawnie badał przebiegzmienności funkcji (w tym umiał znaleźć ekstrema funkcji, określał monotoniczność,wklęsłość, wypukłość, wyszukiwał asymptoty), wiedział co to funkcjazłożona i funkcja odwrotna do danej funkcji. W niektórych podręcznikach znalazłamponadto tematykę funkcji mierzalnych. Po 2002 roku w bardzo szybkimtempie redukowano z programu nauczania elementy analizy matematycznej.Najpierw wyeliminowano z treści nauczania całki. O mierzalności funkcjinie wspominano już nigdzie. Następnie odrzucono nauczanie granic funkcjii w związku z tym znacznie ograniczono badanie przebiegu zmienności funkcji.Chcąc uprościć uczniom naukę, stopniowo zastępowano w podręcznikach zapiswzoru funkcji z „f(x) =” na „y =”. Nawet w klasach z rozszerzonym nauczaniemmatematyki z programu nauczania wycięto naukę o funkcji odwrotnej izłożonej.W artykule rozważam, jakie skutki miały zmiany w programie nauczaniaelementów analizy matematycznej, szukając odpowiedzi m.in. na następującepytania:Czy zapis formalny jest prawdziwie przeszkodą w zrozumieniu matematyki u uczniów?Czy matematyczne kierunki studiów są aktualnie dla uczniów bardziej atrakcyjne?Jak reformy wpłynęły na jakość studiów matematycznych?Ponadto, na przykładzie pewnego zadania egzaminacyjnego, rozwiązywanegoprzez studentów I roku studiów matematycznych, analizuję skutki przyjętychzmian programowych.
