Geodesic
Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminach wiejskich Miejskich Obszarów Funkcjonalnych w Polsce w latach 2002–2017
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, Tome 15 (2020) no. 1, pp. 165-179.

Voir la notice de l'article provenant de la source Library of Science

Procesy demograficzne w warunkach stabilnej gospodarki z reguły odznaczają się wolnym przebiegiem. Obecny stan i struktura ludności Polski jest konsekwencją przeszłych oraz zachodzących obecnie procesów demograficznych (m.in. zmian w ruchu naturalnym, migracji, wydłużania życia), ekonomicznych (m.in. dostępu do rynku pracy, usług, mieszkania) jak i społeczno-kulturowych (m.in. zmiany wzorców prokreacyjnych, bogacenia się społeczeństwa). Cechą wyróżniającą obecne zmiany ludnościowe w Polsce jest zmniejszanie się liczby Polaków. Niekorzystną sytuację potwierdzają: postępujący proces starzenia ludności, depopulacja obszarów wiejskich oraz znaczącej liczby miast. Za cel przyjęto określenie kierunków zachodzących zmian w zaludnieniu, ruchu naturalnym i migracjach ludności mieszkającej w gminach wiejskich, położonych w Miejskich Obszarach Funkcjonalnych wyznaczonych dla miast wojewódzkich. Badaniami objęte zostały gminy wiejskie należące do 18-tu Miejskich Obszarów Funkcjonalnych (MOF) ośrodków wojewódzkich, wyznaczonych przez prof. P. Śleszyńskiego. Analizą czasową objęto lata 2002–2017. W badaniu posłużono się metodą typów rozwoju ludnościowego Webba, która pozwala określić relacje między przyrostem naturalnym i saldem migracji. Przeprowadzone grupowanie wykazało, iż obecnie szczególnie ważnym czynnikiem rzutującym na liczebność mieszkańców w większości gmin wiejskich skupionych wokół rdzenia, jest notowane dodatnie saldo migracji, przeważające nad dodatnim przyrostem naturalnym. Charakterystyczną cechą badanych obszarów jest także znaczne ich wewnętrzne zróżnicowanie przestrzenne pod względem analizowanych wskaźników ludnościowych, jak i składowych przyrostu rzeczywistego, co będzie warunkować odmiennie przebiegające w nich procesy rozwojowe w przyszłości.
Mots-clés : gminy wiejskie w strefie podmiejskiej, miejskie obszary funkcjonalne, przyrost naturalny i saldo migracji
Keywords: functional urban areas, natural increase and net migration per 1000 population, rural communes in the suburban area 
@article{AUPCG_2020_15_1_a13,
     author = {Serafin, Piotr},
     title = {Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminach wiejskich {Miejskich} {Obszar\'ow} {Funkcjonalnych} w {Polsce} w latach 2002{\textendash}2017},
     journal = {Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica},
     pages = {165--179},
     publisher = {mathdoc},
     volume = {15},
     number = {1},
     year = {2020},
     language = {pl},
     url = {http://geodesic.mathdoc.fr/item/AUPCG_2020_15_1_a13/}
}
TY  - JOUR
AU  - Serafin, Piotr
TI  - Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminach wiejskich Miejskich Obszarów Funkcjonalnych w Polsce w latach 2002–2017
JO  - Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
PY  - 2020
SP  - 165
EP  - 179
VL  - 15
IS  - 1
PB  - mathdoc
UR  - http://geodesic.mathdoc.fr/item/AUPCG_2020_15_1_a13/
LA  - pl
ID  - AUPCG_2020_15_1_a13
ER  - 
%0 Journal Article
%A Serafin, Piotr
%T Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminach wiejskich Miejskich Obszarów Funkcjonalnych w Polsce w latach 2002–2017
%J Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica
%D 2020
%P 165-179
%V 15
%N 1
%I mathdoc
%U http://geodesic.mathdoc.fr/item/AUPCG_2020_15_1_a13/
%G pl
%F AUPCG_2020_15_1_a13
Serafin, Piotr. Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminach wiejskich Miejskich Obszarów Funkcjonalnych w Polsce w latach 2002–2017. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Geographica, Tome 15 (2020) no. 1, pp. 165-179. http://geodesic.mathdoc.fr/item/AUPCG_2020_15_1_a13/

Bank Danych Lokalnych. GUS. (2019, 2–5 maja). Pozyskano z: https://bdl.stat.gov.pl/

Dane z państwowego rejestru granic i powierzchni jednostek podziałów terytorialnych kraju – PRG, (2018, 14 grudnia). Pozyskano z: ftp://91.223.135.109/prg/jednostki_administracyjne.zip

Długosz, Z. (2001). Próba dynamicznej typologii ruchu ludności w świetle klasyfikacji Webba na przykładzie województwa małopolskiego. W: B. Kortus (red.), Człowiek i przestrzeń. Kraków: IGiGP UJ, 61–70.

Długosz, Z., Kurek, S. (2007). Zmiany w zaludnieniu a ruch naturalny ludności w Polsce w latach 1995–2004. W: J. Lach, M. Borowiec, T. Rachwał (red.), Procesy transformacji społeczno-ekonomicznych i przyrodniczych struktur przestrzennych, Kraków: Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej w Krakowie, 174–189.

Easterlin, R.A. (1975). An economic framework for fertility analysis. Studies in Family Planning, 6, 3, 54–63.

Easterlin, R.A. (1980). Birth and Fortune: The Impact of Numbers on Personal Welfare. New York: Basic Books.

Eatock, D. (2019). Demographic outlook for the European Union 2019, In-Depth Analysis, European Parliamentary Research Service, Brussels, European Union. Pozyskano z: http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/IDAN/2019/637955/EPRS_IDA(2019)637955_EN.pdf

Gawryszewski, A. (2007). Zmiany w rozmieszczeniu, ruchu naturalnym, migracjach i strukturze ludności Polski, 1918–2005. Przegląd Geograficzny, 79 (3–4), 461–482.

Kosiński, L. (1964). Typy zmian ludności w Polsce w latach 1951–1960. Przegląd Geograficzny, 36 (4), 661–677.

Kurek, S. (2008). Typologia starzenia się ludności Polski w ujęciu przestrzennym. Prace Monograficzne nr 497, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Kurek, S., Gałka J., Wójtowicz M. (2015). Powiązania funkcjonalno-przestrzenne w Krakowskim Obszarze Metropolitalnym w świetle dojazdów do pracy. Studia Miejskie, 18, 71–84.

Krzysztofik, R, Szmytkie, R. (2018). Procesy depopulacji w Polsce w świetle zmian bazy ekonomicznej miast. Przegląd Geograficzny, 90 (2), 309–329.

Łuszczyk, M. (2011). Globalizacyjne i demograficzne zagrożenia rozwoju społeczno- -gospodarczego – implikacje dla Polski. W: M. Balcerowicz-Szkutnik (red.), Współczesne problemy demograficzne w dobie globalizacji – aspekty pozytywne i negatywne. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 167–173.

Miszczuk, A. (1993). Wyludnianie się wsi a rolnictwo wschodniej Lubelszczyzny. Dokumentacja Geograficzna, 2, 9-86.

Prognoza ludności na lata 2014-2050, (2014). Studia i analizy statystyczne. Warszawa: GUS. Pozyskano z: http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/prognoza-ludnosci/prognoza-ludnosci-na-lata-2014-2050-opracowana-2014-r-,1,5.html

Sytuacja demograficzna Polski (2017). Raport 2016-2017, Rządowa Rada Ludnościowa, Warszawa. Pozyskano z: http://bip.stat.gov.pl/download/gfx/bip/pl/defaultstronaopisowa/805/1/1/sytuacja _demograficzna_polski_raport_2016_2017.pdf

Śleszyński, P., (2013). Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw. Prace Geograficzne, 85 (2), 173–197.

Śleszyński, P., (2016). Współczesne i prognozowane uwarunkowania demograficzno-migracyjne w rozwoju miejskiego systemu osadniczego Polski. Konwersatorium Wiedzy o Mieście, 1 (29), 97–105.

Śleszyński, P., (2018). Demograficzne wyzwania rozwoju regionalnego Polski. Studia KPZK PAN, 183, 225-247.

Śleszyński, P., Wiśniewski R., Szejgiec-Kolenda B., (2018). Demographic processes in Poland in the years 1946‑2016 and their consequences for local development: current state and research perspectives. Geographia Polonica, 91 (3), 317–334.

Uchwała nr 239 Rady Ministrów z dnia 13 grudnia 2011r. w sprawie przyjęcia Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 (2012). Monitor Polski, 2012 poz. 252

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, (2003). Dziennik Ustaw 2003 nr 80 poz. 717, tekst ujednolicony Dziennik Ustaw 2018 poz. 1945

Van De Kaa, D.J. (1987). Europe’s second demographic transition. Population Bulletin, 42 (1).

Webb, J. W., (1963). The natural and migrational components of population changes in England and Wales 1921–1931. Economic Geography, 39 (2), 130–148.

Wesołowska, M., (2016). Depopulacja wsi – szansa czy zagrożenie dla przestrzeni wiejskiej. Studia KPZK PAN, 167, 250–273.